Dla kogo jest upadłość konsumencka ?

Cel postępowania upadłościowego

Wbrew obiegowej opinii, celem postępowania upadłościowego nie jest wcale uniknięcie długów, a ich spłata w możliwie najwyższym stopniu. W przypadku osób fizycznych postępowanie upadłościowe powinno być jednak prowadzone tak aby umorzyć te zobowiązania których nie dało się spłacić w postępowaniu upadłościowym. Nie ulega jednak wątpliwości, że upadłość jest narzędziem dla podmiotów, które stały się niewypłacalne aby mogły powrócić do normalnego funkcjonowania tj. spłaciły możliwie najwięcej długów, a od reszty się uwolniły.

Podmioty mogące skorzystać z upadłości konsumenckiej

Upadłość konsumencka to nazwa potoczna upadłości osób fizycznych nie prowadzących działalności gospodarczej. Wobec tego z tzw. upadłości konsumenckiej mogą skorzystać wyłącznie osoby fizyczne i to takie które nie prowadzą działalności gospodarczej w chwili składania wniosku i nie są przedsiębiorcami. Jeżeli więc do stanu niewypłacalności doprowadziła Cię prowadzona przez Ciebie działalność gospodarcza, a chcesz skorzystać z upadłości konsumenckiej, musisz wcześniej doprowadzić do wykreślenia Cię z CEIDG. Z dniem wykreślenia z CEIDG nabędziesz zdolność do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości w trybie tzw. upadłości konsumenckiej. Z tego trybu skorzystać też mogą byli wspólnicy lub akcjonariusze spółek kapitałowych czyli spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, prostych spółek akcyjnych oraz spółek akcyjnych. Uprawnieni będą również komandytariusze w spółkach komandytowych oraz komandytowo-akcyjnych, a także byli wspólnicy spółek osobowych odpowiedzialni za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem. Skorzystać z upadłości konsumenckiej mogą także rolnicy, o ile nie prowadzą innej działalności zawodowej lub gospodarczej. Warto jednak pamiętać, że Sąd ze względu na skomplikowanie sprawy, wielkość majątku dłużnika czy wielość wierzycieli może zdecydować, że upadłość takiej osoby będzie odbywała się na zasadach ogólnych tj. bardziej skomplikowanych.

Skutek upadłości konsumenckiej

Postępowanie w przedmiocie upadłości konsumenckiej trzeba podzielić na dwie fazy. Pierwsza faza to postępowanie w przedmiocie ogłoszenia upadłości. Polega ona na tym, że składamy wniosek o ogłoszenie upadłości, a Sąd bada czy zachodzą przesłanki do tego aby naszą upadłość ogłosić tj. czy jesteśmy niewypłacalni i czy jesteśmy podmiotem, który upadłość ogłosić może w danym trybie oraz czy nasz wniosek spełnia wszelkie wymogi formalne. Jak wszystko będzie w porządku Sąd ogłosi naszą upadłość i przejdziemy do fazy drugiej. Krótko tylko nadmienię, że obecnie większość wniosków o ogłoszenie upadłości złożonych przez osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej, w przypadku ich niewypłacalności, jest uwzględniana. Stało się to dzięki nowelizacji przepisów jaka miała miejsce już jakiś czas temu gdzie ustawodawca zdecydował, że warunkiem uwzględnienia wniosku o ogłoszenie upadłości nie będzie już brak winy w doprowadzeniu się do stanu niewypłacalności. Jednym słowem nawet jeżeli doprowadziłeś się do niewypłacalności z własnej winy nadal możesz skorzystać z upadłości konsumenckiej.

Druga faza to już właściwe postępowanie upadłościowe. Wtedy do gry wchodzi syndyk. Syndyk ma kilka zadań. Po pierwsze przejmuje zarząd majątkiem upadłego. Po drugie przygotowuje listę wierzytelności upadłego. Po trzecie likwiduje majątek upadłego. Po czwarte przygotowuje plan spłaty. Należy pamiętać, że upadłość to nie jest automatyczne umorzenie długów. Upadłość ma doprowadzić do tego aby maksymalnie dużo długów udało się upadłemu spłacić, a dopiero resztę należy umorzyć. Oczywiście jeżeli sytuacja osobista dłużnika wskazuje, że nie ma szans na to aby on w jakikolwiek sposób był w stanie spłacać swoje zadłużenie wtedy Sąd rozważy umorzenie tego zadłużenia, a syndyk nie będzie wtedy nawet przygotowywał planu spłaty. W praktyce to bardzo częsty scenariusz. Niewątpliwie jednak najważniejszym skutkiem jest utrata kontroli nad własnym majątkiem, który przechodzi pod kontrolę syndyka. Upadły może wyłącznie z tego majątku korzystać w ograniczonym przepisami zakresie i na tyle na ile pozwoli mu syndyk.

Podsumowanie

Upadłość konsumencka to prawo, a nie obowiązek. Pozwala w sposób w miarę szybki, uproszczony i sprawny zacząć normalnie funkcjonować osobie, która wpadła w spiralę długów. Należy mieć jednak na uwadze, że taka osoba utraci zarząd całym swoim majątkiem, który docelowo zostanie spieniężony przez syndyka. Należy także pamiętać, że w toku takiego postępowania może zostać przygotowany plan spłaty na określony okres w którym będziemy spłacać swoje długi z bieżących dochodów. Co do zasady sumienne wykonanie planu spłaty pozwoli następnie skorzystać z umorzenia pozostałych długów. W praktyce z upadłości konsumenckiej najczęściej korzystają byli przedsiębiorcy oraz rolnicy, których prowadzona w przeszłości działalności doprowadziła do powstania zadłużenia jakiego nie byli już w stanie spłacać na bieżąco z uzyskiwanych dochodów.

Niniejszy artykuł otwiera serię wpisów na temat „upadłości konsumenckiej”. W kolejnych wpisach przedstawię szczegółowe zagadnienia tego postępowania, jego koszty, rolę syndyka oraz sądu upadłościowego. Opiszę też pozycję wierzyciela w takim postępowaniu. Zapraszam do lektury, a jeżeli potrzebujesz wsparcia w takiej sprawie lub rozważasz złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości zapraszam do skorzystania z moich usług.

adw. Karol Chmieliński