Od czego zależy kwota alimentów?

Obowiązek alimentacyjny rodziców wobec dzieci

Zgodnie z przepisami kodeksu rodzinnego i opiekuńczego rodzice co do zasady są zobowiązani do utrzymywania swoich dzieci, które nie są w stanie utrzymać się samodzielnie. Tutaj od razu ważna uwaga – nie ma granicy wieku dziecka po którym obowiązek alimentacyjny automatycznie ustaje. Często spotykam się z takim poglądem niektórych rodziców, że skoro dziecko ukończyło np. 21 rok życia to już nie muszę go utrzymywać. Jest to pogląd całkowicie błędny. Obowiązek alimentacyjny trwa dopóki dziecko nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie niezależnie od wieku dziecka. Może być więc tak, że rodzic będzie płacił alimenty na dorosłe dziecko jeżeli to nie będzie miało środków na pokrycie kosztów własnego utrzymania. Oczywiście przepisy przewidują pewne wyjątki od tego ale o tym będzie jeszcze odrębny wpis na moim blogu.

Przede wszystkim usprawiedliwione potrzeby dziecka

Ustalając kwotę alimentów Sąd w pierwszej kolejności bierze pod uwagę tzw. usprawiedliwione potrzeby dziecka. Są to nie tylko koszty utrzymania dziecka tj. wyżywienie, koszty mediów, ubrania, leki, leczenie ale także wszystko co służy szeroko pojętemu rozwojowi dziecka lub jest mu niezbędne w życiu. Wobec tego w zakres usprawiedliwionych potrzeb dziecka wchodzą też tego typu koszty jak wydatki na szkołę, zajęcia dodatkowe ale także rozrywkę. wyjazdy wakacyjne czy specjalistyczne leczenie jeżeli dziecko go wymaga. Klienci mojej Kancelarii, jeżeli przychodzą do mnie ze sprawą o alimenty, otrzymują już przy pierwszym spotkaniu formularz z wyszczególnionymi, generalnymi, kategoriami wydatków na dziecko jakie uwzględnia się przy ustalaniu alimentów aby mogli tam wpisać odpowiednie kwoty. To ułatwia odpowiednie "oszacowanie" należny alimentów.

Z drugiej strony zakres zdolności zarobkowych rodzica

Na kwotę alimentów wpływ ma także sytuacja finansowa rodziców tj. koszty utrzymania rodzica oraz jego zdolności zarobkowe. Kluczowe jest tutaj pojęcie „zdolności” albowiem Sąd ustalając alimenty nie patrzy tylko na faktycznie osiągane dochody ale bierze pod uwagę kwalifikacje zawodowe rodzica i ustala takie dochody jakie rodzic powinien osiągać przy maksymalnym wykorzystaniu swoich umiejętności. Podam przykład, który uzmysłowi o czym mówimy. Rodzic zostaje pozwany o alimenty. Wskazuje w procesie, że zarabia najniższą krajową. Przedstawia umowę o pracę, która to potwierdza. Jednak jednocześnie rodzic ten ma wyższe wykształcenie i pracuje w zawodzie od 10 lat, a na podstawie ofert pracy w jego zawodzie widzimy, że jego wynagrodzenie znacznie odbiega od wartości rynkowych. Dlatego Sąd może ustalić, że na potrzeby alimentów rodzic taki powinien osiągać wyższe dochody niż osiąga obecnie i tym samym dostosować kwotę alimentów do tych potencjalnych, wyższych, dochodów, a nie do kwoty przez niego deklarowanej.

Kwestia opieki nad dzieckiem

Przyjmijmy, że w danej sprawie Sąd ustalił, że koszty usprawiedliwionych potrzeb dziecka w wymiarze miesięcznym wynoszą 2.200 zł. Sąd ustalił również, że rodzice posiadają równe zdolności zarobkowe wynoszące 5.500 zł miesięcznie. Rodzice mają równe prawa i obowiązki wobec dziecka więc uznalibyśmy, że każdy z nich pokrywa po połowie wcześniej wskazane koszty usprawiedliwionych potrzeb swojego dziecka, a więc każdy byłby zobowiązany do pokrywania 1.100 zł tych kosztów miesięcznie. Jednakże dziecko mieszka z matką, to ona się nim zajmuje, przygotowuje do szkoły, pierze jego ciuchy, gotuje obiady – jednym słowem opiekuje się dzieckiem i sprawuje nad nim bieżącą pieczę. Ten fakt jest jak najbardziej uwzględniany w sprawach o alimenty gdyż prowadzi do tego, że drugi rodzic (ten który się dzieckiem nie opiekuje na co dzień) jest obciążany w większej części kosztami usprawiedliwionych potrzeb dziecka, a może nimi zostać obciążony nawet w całości. Często w takich przypadkach rodzic nie sprawujący opieki pokrywa od 60% do 70% kosztów usprawiedliwionych potrzeb dziecka więc w naszym przypadku płaciłby alimenty w kwocie od ok. 1.300 do ok. 1.500 zł miesięcznie.

Zasada równej stopy życiowej

Ponadto w prawie rodzinnym występuje reguła „równej stopy życiowej”. Oznacza ona, że rozpad rodziny nie może negatywnie odbić się na poziomie życia dziecka, które ma prawo do takiego samego standardu życia jak jego rodzice. Jeżeli np. ojciec dziecka osiąga bardzo wysokie dochody, jeździ często na wyjazdy zagraniczne, przeznacza duże sumy na rozrywkę i pasje to koszty dziecka w tych kategoriach też nie mogą zostać ustalone na minimalnych poziomach tylko odpowiednio wyższych co pociąga za sobą również wzrost kwoty alimentów.

Dziękuję za lekturę mojego wpisu. Pamiętaj, że wpisy te nie są poradą prawną. Jeżeli potrzebujesz pomocy w sprawie alimentacyjnych zapraszam do skorzystania z moich usług. Otrzymasz ode mnie materiały, które uporządkują wiedzę o sytuacji finansowej stron oraz pozwolą nam na ustalenie jaka jest należna kwota alimentów.

adw. Karol Chmieliński